Bonsai en Frustratie-Agressie

Agressie ontstaat niet altijd plotseling. Zeker frustratie-agressie bouwt zich langzaam op. Soms probeer ik dat uit te leggen in trainingen… en dan helpt een onverwachte vergelijking.

Voor mij was dat een bonsai.
Mijn hobby. Mijn rustmoment. Maar ook: mijn frustratie.

Een tak die afbreekt.
Een wortel die verdroogt.
Water geven – nét te laat.

Kleine dingen. Tot ze zich opstapelen. En dan voel ik het: druk. Niet van buiten, maar van binnen.

En ineens begreep ik het: dit is wat mensen ervaren die dagelijks hun emoties moeten onderdrukken. Als je wél spanning voelt, maar het niet mag tonen. Als je begrensd en bijgestuurd wordt – steeds een beetje. Tot het te veel wordt.

Dan knap je.
Dat is frustratie-agressie.

Frustratie-agressie ontstaat langzaam

Frustratie-agressie is een vorm van agressie die vaak verkeerd begrepen wordt. Mensen zien alleen de uitbarsting, maar niet het proces dat eraan voorafgaat. Het zijn de kleine momenten – beperkingen, teleurstellingen, het gevoel tegengehouden te worden – die langzaam druk opbouwen.

Die uitbarsting? Die komt nooit uit het niets.

Signalen zijn er wél, maar subtiel:

  • Kortere antwoorden

  • Verminderde concentratie

  • Lichaamstaal die zich afsluit

  • Gevoelens van machteloosheid of frustratie

En net als bij die bonsai, zie je het pas… als je er oog voor hebt.

Daarom is gedragsherkenning zo belangrijk

In mijn trainingen benadruk ik: agressie voorkom je niet met controle, maar met aandacht. Door die subtiele signalen eerder te herkennen – bij de ander, en bij jezelf – kun je reageren vóórdat de frustratie omslaat in agressie.

Dat vraagt oefening. Geduld. En soms: een ander perspectief.

Want gedragsherkenning draait niet om het labelen van gedrag. Het gaat om begrijpen wat eronder zit. Waarom iemand zich gefrustreerd voelt. En hoe je dat in goede banen kunt leiden.

Zelfinzicht als sleutel

Gedragsherkenning vraagt ook zelfreflectie.
Voel jij spanning oplopen? Merk je frustratie bij jezelf? Dan kun je bewust kiezen: blijf ik in de spanning hangen, of kies ik voor ontspanning? Dat kleine moment van keuze maakt vaak het verschil.

Door jezelf beter te begrijpen, kun je ook de ander beter begeleiden.

Herken jij frustratie bij jezelf of je collega’s?

Wordt er binnen jouw team voldoende stilgestaan bij die sluimerende frustratie die zich opbouwt? Of komt de reactie vaak pas als het al te laat is?
Ik ben benieuwd naar jouw ervaring. Deel je inzichten – of je vragen – gerust.